We hebben kortgeleden een flinke hittegolf, met tropische nachten, ervaren. Met name die tropische temperaturen zorgen bij veel mensen voor onaangename ‘plaknachten’. We slapen een stuk slechter omdat slaapkamers niet of nauwelijks afkoelen. Waardoor airco’s en ventilatoren voor (web)winkels niet aan te slepen zijn. Een van de oorzaken dat het ’s nachts zo warm is, is het Stedelijk Hitte-eiland effect. In steden is het over een hele dag gemiddeld wel 2 graden warmer dan op het platteland (zie ook de kaart van het RIVM).

Het stedelijk hitte-eiland effect ontstaat omdat gebouwen en verharding door zon opwarmen en deze warmte vasthouden (ga maar eens met blote voeten over je terras lopen waar de volle zon op heeft gestaan). Die stenen houden de warmte tot ver in de nacht vast en geven die af aan de omgeving. Dus als de lucht ’s nachts afkoelt, zijn de stenen van de stad nog ‘lekker’ warm. Dit zorgt ervoor dat het in de nacht in extreme gevallen wel 7 (!) graden warmer kan zijn dan op een weerstation op het platteland. Geen wonder dat je slaapkamer zo warm blijft.

Klachten door de hitte variëren van een beetje zweten en slapeloze nachten tot op het niveau dat je lichaam de warmte echt niet meer kwijt kan, wat bijvoorbeeld bij ouderen voor ernstige problemen kan zorgen. Voor werkgevers hebben deze klachten grote gevolgen voor de productiviteit en voor ouderen zorgt het zelfs voor aantoonbaar hogere sterftecijfers (https://www.tno.nl/media/3959/factsheet-hittestress.pdf).

Bij het ontwerpen van een woongebouw is de slaapkamer vaak een ondergeschoven ruimte. In onze ogen is de slaapkamer de ruimte waarin veel meer aandacht moet zijn voor het binnenklimaat. De warmte buiten houden is daarbij het grootste doel. Iets dat niet opwarmt, hoef je ook niet te koelen. Dat kan bijvoorbeeld heel eenvoudig door buitenzonwering, overstekken of natuurlijke beschaduwing (slim geplaatste bomen). Uitgangspunt zou moeten zijn dat geen actieve koeling gebruikt wordt. Dit is immers pure energievernietiging. Als koeling onvermijdelijk is, doe dat dan zo duurzaam mogelijk.

Op wijkniveau is het van belang dat we voorkomen dat oppervlakten opwarmen. Het verminderen van verhard oppervlak en het toepassen van oppervlaktewater, groen en groene daken zijn eenvoudige maatregelen om dat te bereiken.

Voor de komende plaknacht(en); succes en ‘houd je hoofd koel’